De geboorte van Venus

De geboorte van Venus, van Sandro Botticelli

De geboorte van Venus is één van de beroemdste schilderijen die er is. Het meesterwerk werd geschilderd door Sandro Botticelli, een Florentijnse kunstschilder die floreerde in de vroege renaissance van de vijftiende eeuw. De geboorte van Venus werd gemaakt in opdracht van de zeer machtige en invloedrijke Toscaanse familie ‘De Medici’.

Het schilderij ‘De geboorte van Venus’ dat vandaag de dag te bewonderen is in het museum Ufizzi in Florence stamt uit ca. 1485. Het is een groot schilderij met een afmeting van 278,5 x 175 centimeter.

Wat is er geschilderd?

Volgens de klassieke mythologie van de Romeinen werd Venus geboren uit het schuim van de zee. Hoewel het schilderij ’de geboorte van Venus’ is genoemd heeft Sandro Botticelli op het schilderij eigenlijk de landing van Venus op het eiland Cythera uitgebeeld. Hier zou Venus na haar geboorte aan land zijn gegaan.

Botticelli heeft Venus weergegeven door haar in het midden van het schilderij af te beelden in een geopende schelp. Naakt staat ze op de punt van de schelp. De adem van vliegende windgoden blazen Venus richting de kust. Hier staat één van de Horae op haar te wachten om met een purperen mantel haar naaktheid te bedekken.

Kenmerken van de geboorte van Venus

Schilderkunst uit de Renaissance en de stijl van Botticelli

Een mogelijk zelfportret van Botticelli, schilder van de geboorte van Venus. Deze afbeelding is een detail uit zijn werk Aanbidding der Koningen, waarop ook enkele leden van de familie de Medici zouden staan.

De stijl van Botticelli kenmerkt zich door helderheid, scherpe contouren en sierlijke vormen. Dit zien we terug in het schilderij.

Sierlijke vormen zijn terug te zien in het doek dat de windgoden die links op het schilderij zijn afgebeeld bedekt, maar bijvoorbeeld ook in de golvende haren van de karakters op het schilderij.

In het schilderij is terug te zien dat in de Florentijnse kunst die in de Renaissance vervaardigd werd de lijn een belangrijke rol speelt in het werk. Deze is vaak nog belangrijker dan de kleur. Dit is in dit schilderij mede terug te zien in de contouren van Venus die zijn benadrukt met een zwarte lijn, waardoor Venus scherp tegen het beeldvlak afsteekt.

Het werk van Botticelli is symmetrisch: Venus staat afgebeeld in het midden van het schilderij. Dit is ook een kenmerk van de schilderkunst uit de Renaissance.

Het werk is typerend voor de renaissance. Intellectuelen uit die tijden streefden er naar de glorie en grootheid van het oude Rome te evenaren. Romeinse en Griekse mythologieën waren voor hun zeer belangrijk.

Het uiterlijk van Venus

In de geboorte van Venus kan men het schoonheidsideaal van Botticelli terugzien. De gelaatstrekken op het gezicht van Venus zijn typerend voor het schilderwerk van Botticelli, evenals de melancholische uitdrukking.

De gelaatstrekken op het gezicht van Venus zijn typerend voor Botticelli’s schilderwerk.

Voor het lichaam van Venus heeft Botticelli gebruik gemaakt van de ideale afmetingen zoals die beschreven zijn in de richtlijnen van klassieke kunstenaars.

Mythologie

Behalve Venus zijn ook de windgod Zephyr en Aurora afgebeeld op het schilderij. Zij blazen de schelp van Venus landwaarts.

In de lucht ziet men rozenbladen. Volgens de mythologie is het ontstaan van de roos gepaard gegaan met de geboorte van Venus.

Rechts op het schilderij staat een Horae. De Horae zijn de godinnen van de jaargetijden. Aan de bloemen op haar gewaad en op de mantel is te zien dat dit de godin van het voorjaar is. Het voorjaar is tevens het jaargetijde van de godin Venus, het jaargetijde van de liefde.

Museum Ufizzi in Florence

Het schilderij hangt momenteel in het museum Ufizzi te Florence waar het bezichtigd kan worden. In het museum is niet alleen De geboorte van Venus te bezichtigen, ook andere schilderijen van de grote meester worden tentoon gesteld. Er zijn momenteel maar liefst 5 kamers aan zijn werk gewijd. Een ander zeer bekend schilderij van de schilder, ‘La Primavera’, kun je ook bekijken in het museum Ufizzi. Overigens zijn werken van Botticelli terug te vinden in meer grote musea zoals het Louvre in Parijs en de National Gallery in Londen.