Heeft Sinterklaas echt bestaan en kreeg hij hulp van Zwarte Pieten?

Sinterklaas in vroegere tijden

Ieder jaar wordt in Nederland door veel mensen het Sinterklaasfeest gevierd. Weinig mensen weten hoe het komt dat wij dit volksfeest vieren, of Sinterklaas echt heeft bestaan en hoe het precies zit met de oorsprong van de omstreden Zwarte Pieten. Want de discussie over Zwarte Piet lijkt inmiddels ook bij het Sinterklaasfeest te horen.

Heeft Sinterklaas bestaan?

Sinterklaas is gebaseerd op Sint Nicolaas (Nikolaos). De eerste informatie die wij van Sint Nicolaas hebben is opgeschreven in de achtste of negende eeuw. Er wordt getwijfeld over de juistheid van de informatie die wij over de goedheiligman hebben. Sint Nicolaas was rond Sint-nicolaashet jaar 300 na Christus bisschop van Myra. Hoe betrouwbaar is informatie over een persoon wanneer deze pas 500 jaar na zijn bestaan is opgeschreven? In tussentijd is de informatie over zijn leven mondeling doorgegeven. Bekend is dat hij vanaf de zesde eeuw wordt vereerd.

Wie was Sint Nicolaas?

Sinterklaas, afgeleid van Sint Nicolaas, is geboren in de plaats Patara in Lycië. Later werd hij  bisschop van Myra, toen de hoofdstad van Lycië. Deze plaats lag in grondgebied dat vandaag de dag bij Turkije hoort. Men denkt dat hij omstreeks 280 geboren is en dat hij stierf op 6 december 342 of 352. Daarover zijn de meningen verdeeld.  Geboren in een christelijk gezin en met rijke ouders had hij een goede start.

Sinterklaas komt oorspronkelijk uit Myra de hoofdstad van het toenmalige Lycië, tegenwoordig Turks grondgebied

Volgens de overlevering was de man die wij als Sinterklaas kennen vanaf dag één al bijzonder. Hij had bijvoorbeeld twee dagen waarop hij steevast niet uit de borst van zijn moeder dronk: woensdag en vrijdag. Ook had hij op vroege leeftijd al veel kennis over de hemellichamen.

Er zijn meerdere legendes waarin Sint Nicolaas een hoofdrol speelt. Na zijn dood is hij ook  heilig verklaard. Als heilige beschermt hij nogal wat mensen. Zo is hij beschermheilige van: apothekers, bankiers, boogschutters, dieven, geliefden, kinderen, kooplieden, moordenaars, ongehuwde vrouwen, piraten et cetera, prostituees, schutspatroon, slagers, studenten en van de zeelieden. Daarnaast is hij ook beschermheilige van diverse havensteden:

  • Aberdeen
  • Amsterdam
  • Bari
  • Sint-Niklaas
  • Kampen (Overijssel)

De naamdag van de heilige Sint Nicolaas is 6 december.

Goedheiligman

Waarom was Sinterklaas nou eigenlijk zo’n goed persoon? Er bestaan een aantal legendes over de goedheid van Sinterklaas.

Sint Nicolaas zou ooit de vader van drie meisjes een bruidsschat hebben gegeven. Hun vader had niet genoeg geld om deze te betalen en zonder de bruidsschat zouden zijn dochters in de prostitutie beland zijn. Voor ieder van de meisjes gooide hij ongezien ’s nachts een zak met geld door het raam, die de vader vervolgens gebruikte voor een bruidsschat. De derde keer werd hij betrapt door de man, die natuurlijk ontzettend dankbaar was. Maar Sint Nicolaas wilde de lofbetuigingen van de man niet aanhorend en de man moest zweren het nooit aan iemand te vertellen.

Het verhaal is een legende, maar het sluit zeer goed aan op ons hedendaagse Sinterklaasfeest. Zonder eigenbelang gaf Sinterklaas geld weg. Hij wilde niet gezien worden en bracht het geld stiekem in de nacht. Ook onze Sinterklaas breng ’s nachts zijn cadeaus.

Sinterklaasfeest in Nederland

Aankomst Sinterklaas Schenkman

Het feest van Sinterklaas komt voort uit de naamdag van Sint Nicolaas, deze is waarschijnlijk vermengd met een Germaans feest uit het oosten van Europa. Pas na de dertiende eeuw werd het sinterklaasfeest ook in het westen gevierd. In die tijd was het feest nog heel anders dan het hedendaagse Sinterklaasfeest. Soms was er een kermis ter ere van de goedheiligman, bekend is dat in Utrecht geldstukken in de schoenen van kinderen werden gelegd.

Jan Schenkman

De Amsterdamse onderwijzer Jan Schenkman is de geestelijk vader van het feest zoals wij het vandaag de dag kennen. Door de reformatie werd het prentenboek-sinterklaasSinterklaasfeest al lange tijd niet meer in het openbaar gevierd. Wel thuis in de huiskamer. Tot het boekje van Schenkman was de Sint overigens een stuk strenger en deinsde hij er niet voor terug om stoute kinderen er flink van langs te geven. Schenkman maakte een prentenboek genaamd “Sinterklaas en zijn knecht” waarin hij een aantal belangrijke elementen van het huidige feest introduceert: Zwarte Piet, de roe, Spanje als het land van afkomst, de witte schimmel, de stoomboot en cadeaus die door de schoorsteen aan de kinderen worden gegeven. Hij zette Sinterklaas neer als een echte kindervriend.

De bedenker van Zwarte Piet was tegen racisme

Sint Nikolaas Zwarte Piet vroegerWaar komt Zwarte Piet vandaan?

Er zijn meerdere theorieën over de herkomst van Zwarte Piet. Het roet zou komen van de schoorsteen, of zijn afgeleid van de slavernij. Maar in wezen is Jan Schenkman de bedenker van zowel Sinterklaas als Zwarte Piet. Nu ben je natuurlijk benieuwd waarom hij gekozen heeft voor een zwarte knecht. Was dit vanuit racistisch oogpunt? Of waren er in die tijd gewoon meer zwarte dan witte knechten? We weten er eigenlijk niet bijster veel vanaf en kunnen alleen maar speculeren. Wel is duidelijk dat Schenkman zelf geen racist was. Niet alleen blijkt dit uit zijn teksten, hij was ook nog eens lid van de Maatschappij tot Nut van ‘t Algemeen, deze maatschappij streefde naar het afschaffen van slavernij.

Beoordeel dit artikel, wij zijn benieuwd naar jouw mening!
[Aantal beoordelingen: 5 Gemiddeld: 4.4]

Dit vind je misschien ook leuk...

2 reacties

  1. elizabeth schreef:

    Sinterklaas is zo,n prachtig feest voor de kinderen, laten wij het alleen bij de kinderen houden dan.
    Anders is het ook prachtig als de Sint een donkere man zou zijn, de zwarte Pietermannen vind ik prachtig,die maken alles zo mooi.prachtige Pieters.
    De slavernij was een donkere duistere tijd, duivels, want Zwart is prachtig, blijf niet in het verleden spitten, en bekijk het hoe het nu is.alles is geschiedenis.
    de blanken waren vreselijk,je kijkt op zo.n volk neer, maar alles gebeurde van Hogerhand.als je in het verleden blijft
    graven,dan kan de wereld beter ophouden met bestaan,want dan is er nooit meer Licht in ieders Hart,het Kwaad heeft gewonnen dan.

  2. J.C. schreef:

    De zwarte pieten zijn eigenlijk Moren, de algemene naam in de Middeleeuwen voor Noord-Afrikanen en moslims. Deze helpers worden nooit afgebeeld als onderdanig of arm; ze zijn tamelijk speels en eigenzinnig bij het uitvoeren van hun taak en zijn luxe uitgedost,

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *