Operatie Paperclip: Nazi-wetenschappers in de Verenigde Staten

Zowel in de Eerste Wereldoorlog als in de Tweede Wereldoorlog liep het Duitse leger technologisch voor op de legers van de vijanden. Duitsland was in de jaren dertig van de vorige eeuw als eerste begonnen met onderzoek naar kernsplijting. Ook hadden zij in 1944 de ontwikkeling van onbemande ballistische raketten voltooid en afgevuurd op de vijandelijke doelen. De Verenigde Staten konden aan het einde van de oorlog en ook na de oorlog de kennis van de Duitsers goed gebruiken en startten een geheime operatie om zoveel mogelijk invloedrijke Duitse wetenschappers naar de Verenigde Staten over te brengen. De operatie werd Operatie Paperclip genoemd.

De eerste groep Duitse wetenschappers in de Verenigde Staten na de oorlog.

Nazi-wetenschappers in de Verenigde Staten

Het is onduidelijk hoeveel Duitse wetenschappers er precies overgebracht zijn naar de VS in Operatie Paperclip. De operatie duurde van 1945 tot 1990. De eerste groep Duitse wetenschappers die in 1945 al in de VS arriveerde bestond uit 127 wetenschappers. Naar schatting zijn er tot 1990 circa 1500 Duitse wetenschappers in Operatie Paperclip naar de VS gebracht.

Vooral in de eerste groep die in de VS arriveerde zaten wetenschappers die nauwe banden met de nazi’s onderhielden voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een hoop wetenschappers hadden onderzoek gedaan naar uranium-verrijking of waren raketgeleerden, maar veel van hen waren lid van de nazi-partij. Twee belangrijke wetenschappers waren Arthur Rudolph en Wernher von Braun.

De raket naar de Maan

Arthur Rudolph en Wernher von Braun waren in de jaren voor de oorlog lid van de NSDAP, de politieke partij van de nazi’s. Toen de oorlog begon werden zij ook allebei lid van de SS, een paramilitaire organisatie dat onderdeel was van de NSDAP. Zowel Rudolph als von Braun hebben een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van de Duitse V2-raket, waarvan er vanaf 1944 circa 3000 zijn afgevuurd op Europese steden en geallieerde doelen. Londen, Parijs, Antwerpen en zelfs doelen in Nederland werden bestookt door V2-raketten.

Een Duitse V2-raket heeft voor vernietiging en slachtoffers gezorgd in Antwerpen.

In 1945 werden Rudolph en von Braun in Operatie Paperclip uit Duitsland gehaald en konden hun werk als raketingenieurs voortzetten in dienst van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA.

Rudolph en von Braun waren het brein achter de ontwikkeling van de Saturnus V-raket. Deze raket is de grootste en krachtigste raket die ooit gebouwd is en heeft de eerste maanlander met zijn astronauten naar de Maan gebracht in 1969.

Wernher von Braun en zijn team bezig met de ontwikkeling van de maanraket.

NASA en de CIA

Er zijn tussen 1945 en 1990 nog veel meer Duitsers met een nazi-verleden naar de Verenigde Staten gebracht. Net als Rudolph en von Braun werden er een hoop aan het werk gezet bij NASA. Maar ook bij de Amerikaanse inlichtingendienst CIA kwamen Duitsers terecht. Hun nazi-verleden werd weggepoetst door de Amerikaanse overheid, die hen vervolgens een verblijfsvergunning gaf. De operatie werd Paperclip genoemd omdat de lijst met Duitse wetenschappers als het ware met een paperclip werd vastgemaakt aan de lijst met de Amerikaanse wetenschappers om een succesvolle organisatie op te zetten.