Stamt de mens af van apen?

Als we mensen en apen, zoals chimpansees, bonobo’s en gorilla’s, die we ook wel mensapen noemen, met elkaar vergelijken zien we een hoop uiterlijke overeenkomsten. Je hoort ook vaak gezegd worden dat mensen van apen afstammen. Maar stamt de mens ook echt af van deze apen?

Genetische overeenkomst tussen mens en aap

Er zijn een hoop uiterlijke overeenkomsten tussen mensen en apen. Zo hebben zowel mensen als mensapen vijf vingers aan hun handen, waar ze gemakkelijk dingen mee kunnen oppakken en vasthouden. Maar ook de gedragingen van mensen en mensapen lijken enorm op elkaar. We zien voornamelijk op sociaal vlak een hoop overeenkomsten, zoals de moeite die wordt gestoken om door de groep geaccepteerd te worden, of het uitwisselen van giften en seks om de sociale band te versterken. Ook zijn er een hoop apensoorten die inmiddels gereedschappen maken en gebruiken, waardoor veel onderzoekers menen dat deze apensoorten het stenen tijdperk bereikt hebben.

Maar naast deze overeenkomsten in uiterlijk en gedrag is er een sterke genetische overeenkomst tussen mensen en mensapen. Ons DNA, het essentiële deel van onze cellen dat onze erfelijke informatie bezit, komt bijna volledig overeen met het DNA van mensapen.

Ons DNA komt voor 98,7 procent overeen met het DNA van bonobo’s en chimpansees, voor 97,7 procent met gorilla’s en komt 96,4 procent overeen met orang-oetangs.

Maar betekent dit dat wij afstammen van deze mensapen? Het antwoord op deze vraag geeft ook gelijk antwoord op de vraag waarom deze mensapen dan nog niet in mensen zijn geëvolueerd.

Stamt de mens af van apen?

Mensen stammen niet af van bonobo’s, niet van chimpansees, niet van gorilla’s en ook niet van andere apen. Mensen en mensapen delen echter een gezamenlijke voorouder, die ruwweg 10 miljoen jaar geleden leefde. Vanwege natuurlijke en biologische omstandigheden zijn de verschillende afstammeling van die voorouders zich gaan opsplitsen in verschillende evolutionaire paden. Het ene evolutionaire pad resulteerde in de huidige mensapen en het andere evolutionaire pad resulteerde in de mens.

Er zijn meerdere voorouders aan te wijzen die vertellen hoe het evolutionaire pad van de mens zich heeft ontwikkeld sinds de voorouder die de mens deelt met de aap, zo’n 10 miljoen jaar geleden.

Arsipithecus ramidus – Een skelet van deze soort werd in 2009 door onderzoekers ontdekt in Oost-Afrika. Deze soort had grote duim-achtige tenen, zoals een chimpansees dat ook heeft en gebruikt voor het klimmen in bomen. Maar deze soort had ook een heup die geschikt was voor het efficiënt rechtop lopen op twee benen.

Australopithecus afarensis – Deze soort had een sterke onderkaak en lange krachtige armen die werden gebruikt voor het klimmen in bomen, maar het had ook een groter brein en een gebogen wervelkolom, zoals mensen dat ook hebben.

Homo habilis – Deze leefde ruwweg tussen de 1.4 miljoen en 2.4 miljoen jaar geleden en had nog grote scherpe tanden, maar het was ook al in staat stenen gereedschappen te maken en gebruiken. Daarnaast had deze soort een knobbel in het specifieke gebied van de hersenen dat verantwoordelijk is voor het spraakvermogen.

Conclusie

Mensen stammen dus niet af van apen, maar delen een gezamenlijke voorouder. Door de verschillende uitgestorven soorten die in de loop der jaren ontdekt zijn kunnen we in grote lijnen het evolutionaire pad van mensen terug in de tijd volgen en leren we wie onze voorouders waren.