Wat is een omnivoor?

Een omnivoor is een organisme dat plantaardig en ook dierlijk voedsel kan eten om te overleven. Eem omnivoor is dus een alleseter. De naam is dan ook afkomstig uit het Latijn. De vertaling van omnis is ‘elk’ of ‘ieder’. De vertaling van vorare is ‘eten’.

Omnivoren variëren in grootte van kleine insecten zoals mieren tot grote wezens zoals mensen.

Naast omnivoren zijn er ook carnivoren. Carnivoren eten alleen dierlijk voedsel. Ook zijn er Herbivoren. Herbivoren eten alleen plantelijk voedsel.

• Wanneer een carnivoor ook voor 5% plantaardig voedsel eet, noemt men het een omnivoor.
• Wanneer een herbivoor ook voor 5% dierlijk voedsel eet, noemt men het een omnivoor.

Detrivoren zijn organismen die dood organisch materiaal eten. Dit dode organische materiaal kan zowel dierlijk als plantaardig zijn en dus vallen detrivoren ook onder de omnivoren.

Voedingspatroon omnivoren

Het voedingspatroon van een omnivoor wordt bepaald door wat er op het betreffende moment voorhanden is. Het kan bestaan uit uiteenlopend voedsel, zowel plantaardig als dierlijk.

De mens een omnivoor

Mensen zijn alleseters. Mensen eten planten, zoals groenten en fruit. We eten ook dieren, bereid als maaltijd zoals van vlees een gehaktbal wordt gemaakt. Maar ook producten zoals melk of eieren. We eten schimmels zoals paddenstoelen. We eten ook algen, in de vorm van eetbare zeewieren zoals nori, die worden gebruikt om sushirollen in te pakken, en zeesla, die in salades wordt gegeten.

Beren zijn ook omnivoren, oftewel alleseters. Ze eten planten zoals bessen, maar ook paddenstoelen en dieren zoals zalm of herten.

Ook menselijke carnivoren en herbivoren

De mens wordt dus doorgaans als een omnivoor beschouwd. Er zijn wel volken die alleen van vlees leven. Eskimo’s en Inuit bijvoorbeeld, die leven van zeezoogideren, kariboes en vis. Er wordt geschat dat 40% van de Indiërs helemaal geen vlees eet. De mens kan dus zowel overleven als carnivoor en als herbivoor. Maar de meeste mensen leven als omnivoren.

De mens is volgens onderzoekers genetisch nog steeds gelijk aan de eerste jager-verzamelaars. Deze hadden een  omnivoor voedingspatroon bestaande uit vlees, fruit en groenten.

Omnivoren onderdeel van een voedsel web

Alleseters vormen een belangrijk onderdeel van het voedselweb, een structuur van welke organismen welke andere organismen in het wild eten. Organismen in het voedselweb zijn gegroepeerd in trofische of nutritionele niveaus. Er zijn drie trofische niveaus:

•  Autotrofen, organismen die hun eigen voedsel produceren, zijn het eerste trofische niveau. Deze omvatten planten en algen.
• Herbivoren, organismen die planten en andere autotrofen consumeren, zijn het tweede trofische niveau.
• Zowel alleseters als carnivoren, vleeseters, zijn het derde trofische niveau.

Autotrofen worden producenten genoemd, omdat ze hun eigen voedsel produceren. Herbivoren, carnivoren en alleseters zijn consumenten. Herbivoren zijn primaire consumenten. Carnivoren en alleseters zijn secundaire consumenten.

Welke levende wezens zijn omnivoren?

De meeste vogels zijn omnivoren. Roodborstjes trekken wormen uit de grond. Ze smullen ook van bessen. Struisvogels grazen op planten en grassen. Ze eten ook hagedissen en insecten.

Veel zoogdieren zijn omnivoren. Stinkdieren eten bijvoorbeeld knaagdieren, hagedissen, honingbijen, bladeren, grassen, noten, schimmels en bijna alles wat ze kunnen vinden.

Sommige reptielen zijn ook omnivoren. Doosschildpadden voeden zich met vissen, kikkers, knaagdieren en vele andere wezens, maar ze eten ook bloemen, bessen en wortels.

Vissen kunnen ook omnivoren zijn. De opaaloog, een vis die zich voornamelijk voedt met zeewier langs de Pacifische kust van Noord-Amerika, eet ook kleine wezens die tussen het zeewier worden gevonden.

Sommige insecten zijn omnivoren. Mieren eten zaden, nectar en vaak andere insecten.

Veel dieren die vaak als carnivoren worden beschouwd, zijn in feite alleseters. Rode vossen jagen bijvoorbeeld op konijnen, maar ze eten ook fruit.

Sommige dieren die als herbivoren worden beschouwd, eten ook dieren. Eekhoorns eten voornamelijk noten, fruit en zaden, maar soms eten ze insecten, kleine vogels en andere wezens.

Veel dinosaurussen waren omnivoren.

Aaseters

Sommige omnivoren zijn aaseters, wezens die het vlees van dode dieren eten. Zwarte beren eten voornamelijk noten, bessen en ander fruit. Maar als ze een dood dier vinden, eten ze het ook gewoon op.