Wat is non-dualiteit? De betekenis van non-dualisme

Het begrip ‘non-dualiteit’ is voor veel mensen moeilijk te vatten. Om te begrijpen wat non-dualiteit is, moet eerst uitgelegd worden wat ‘dualiteit’ inhoudt.

Dualiteit

Wij nemen de wereld waar als ‘duaal’, dat wil zeggen: tweeledig of meervoudig. Wij zien een verschil tussen ik en de ander, goed of slecht, koud en warm, donker en licht, etcetera. Wij zouden het ene component van de dualiteit niet kunnen ervaren als de andere component niet zou bestaan. Hoe zouden we immers kunnen weten wat warm is, als we niet weten wat koud is? Hoe kunnen we bepalen wat goed is, als we niet weten wat slecht is? Dankzij dualiteit kunnen we dingen ervaren, omdat wij hierdoor dingen die voor ons functioneel lijken kunnen onderscheiden van elkaar. 

Non-dualiteit

Het ‘non-dualisme’/non-dualiteit zegt echter dat de dualiteit die wij ervaren een illusie is en dat de werkelijkheid niet tweeledig is, maar ‘eenledig’ (of ‘eenvoudig’). Volgens non-dualiteit is er namelijk maar één ding. Alles dat bestaat zijn dan niet ontelbare afgescheiden dingen, maar zijn samen één ding. 

Denk hier maar eens over na: wat is koud en wat is warm? Als je draait aan de knop van je douchekraan verander je de temperatuur van het water. Sommige mensen houden van een hele warme douche en andere mensen van een koude douche. Wat de ene persoon echter warm of koud vindt geldt voor een ander persoon niet. Bovendien, wanneer begint ‘warm’ en wanneer begint ‘koud’? Bij hoeveel graden is dit? Warm en koud lopen vloeiend in elkaar over en zijn eigenlijk twee waarneembare componenten van één geheel.

Als we bedenken wat goed en slecht is komen we hetzelfde tegen. Wat voor de ene persoon een goede situatie is kan voor de andere persoon heel slecht zijn. Dit is afhankelijk van je perspectief, die continu verandert. Daarnaast, wat je nu kunt ervaren als ‘slecht’, bijvoorbeeld het maken van een fout tijdens je werk, waardoor je hard op je bek gaat, kan je juist een grote les leren en je in het vervolg behoeden voor andere fouten. Wat dus eerst slecht leek, blijkt later juist heel goed voor je te zijn geweest.

In non-dualiteit is er dus geen goed of slecht en bestaan fouten en mislukkingen niet. Wat goed of slecht is is slechts aangeleerd en/of tijdelijk. Alles is gewoon wat het is. 

Ying-yang en (non-)dualiteit

Het bekende ying-yang symbool geeft dualiteit en non-dualiteit goed weer. 

Als we naar de afbeelding kijken zien we een cirkel met daarin een zwart deel en een wit deel. Dit is de dualiteit van onze ervaring. Wij zien een verschil tussen het zwarte deel en het witte deel. Beide delen zitten echter in één cirkel. Deze cirkel is ‘allesomvattend’ en vertegenwoordigd de non-duale werkelijkheid. Het witte deel is continu in samenspel met het zwarte deel. De twee delen kunnen niet zonder elkaar bestaan. Tevens zien we in het zwarte deel een kleinere witte cirkel en in het witte deel een kleinere zwarte cirkel; in al het ‘goede’ zit iets ‘slechts’ en in al het ‘slechte’ zit iets ‘goeds’. 

Het gevolg van onze duale kijk is dat wij onszelf als afgescheiden dingen/wezens van onze omgeving zijn gaan zien. Wij ervaren de illusie dat er een ‘ik’ is en een ander. Terwijl ‘wij’ één geheel vormen met dat ‘ene ding’: ‘het Alles’. 

Niets kan bestaan zonder al het andere.