Wat is schaamte en hoe beperkt het onze vrijheid en ons geluk?

Iedereen kent wel het gevoel van schaamte. Het is een gevoel dat wij vaak op jonge leeftijd al kunnen ervaren. Maar veel mensen kijken niet goed naar schaamte en proberen niet erachter te komen wat de invloed is van dit gevoel op onze gedragingen en op onze levenskeuzes.

Wij leggen je uit wat schaamte is en hoe het ons beperkt in je vrijheid en je gevoel van gelukzaligheid en hoe je dit achter je kunt laten.

Wat is schaamte?

Van kinds af aan leert onze cultuur en onze sociale omgeving ons hoe wij ons moeten gedragen, als wij geaccepteerd willen worden door de groep. Bepaalde gedragingen en uiterlijkheden worden geaccepteerd. Andere vallen niet binnen de culturele normen en zullen vermoedelijk niet geaccepteerd of gewaardeerd worden door de sociale omgeving. Als een kind afwijkend gedrag vertoont zal de omgeving daar op reageren met verbazing en verontwaardiging. Dit creëert bij het kind een gevoel van schaamte. Deze ervaring zal het bewust of onbewust de rest van zijn leven meedragen en behoeden voor nieuwe ‘fouten’. Het kind zal proberen in het vervolg niet meer zulke gedragingen te vertonen, uit angst dat het niet geaccepteerd zal worden door de groep – de angst om uitgelachen of uitgesloten te worden.

Schaamte is een gevoel dat ons vertelt: wie ik ben is niet wie ik zou moeten zijn.

Wij hebben op die wijze van jongs af aan een beeld gevormd van hoe een individu moet zijn en hoe hij of zij zich hoort te gedragen.

Het probleem is dat dit een ideaalbeeld is en als je je daarmee vergelijkt schiet je tekort.

Het spelen van een rol en het afwijzen van onze ware zelf.

Om dit gevoel van schaamte te vermijden creëren we neppe persoonlijkheden.

We gaan een rol spelen, waarvan we zelf moeten geloven dat het geen rol is en die kan voldoen aan een ideaalbeeld.

Door het innemen van deze gespeelde rol verliezen we het contact met onze ware authentieke zelf.

Omdat je een rol speelt, waarbij het dus meer gaat om uiterlijke vertoning dan om innerlijke ontwikkeling, wordt je een ‘leeg’ persoon, die niet zijn ware zelf heeft kunnen laten ontwikkelen en manifesteren. Het gevolg is dat je je meer en meer geïsoleerd en vervreemd van anderen zal voelen. Je zal je eenzaam voelen in de aanwezigheid van anderen, omdat ze nooit je ware zelf zien, maar een fictieve rol die je hebt gecreëerd. Ze zien alleen je masker.

Dit zijn geen echte relaties, omdat je geen intimiteit met deze mensen deelt. Ze weten namelijk niet wie je echt bent. In deze hoedanigheid ga je ook relaties aan die niet passen bij je ware zelf. Gevoelens van vrijheid en geluk lijken dan ver van je verwijderd te zijn.

Het lozen van schaamte en het vinden van je ware zelf

Het is dan zaak dat je een leven gaat leiden dat je zelf wilt leiden, in plaats van een leven te leiden dat anderen willen dat je leidt (of waarvan je denkt dat anderen willen dat je leidt).

Een vrij individu kan zeggen: dit is wat ik wil doen en dit is wie ik wil zijn

Een onvrije geest zegt: dit is wat ik zou moeten doen

Schaamte weerhoudt ons ervan te worden wie we echt zijn. Het weerhoudt ons ervan te leven volgens onze eigen waarden, die onafhankelijk zijn van wat ons aangeleerd is. Hoe verder we bij onze ware zelf verwijderd zijn, hoe ongelukkiger we ons zullen voelen.

Ook de Griekse filosoof Diogenes predikte hoe belangrijk het was voor een ieder om zijn ware zelf te vinden.

Leer jezelf kennen. Ontdek wat je zelf wilt doen en wie je zelf wilt zijn, ongeacht wat andere daarover zullen denken.

Wees vrij. Wees gelukkig.