Wat zijn de overeenkomsten tussen het boeddhisme en het stoïcisme?

Het boeddhisme en het stoïcisme zijn twee verschillende filosofische tradities die op het eerste gezicht misschien weinig gemeen hebben. Het boeddhisme is ontstaan in de zesde eeuw voor Christus in India, met als grondlegger Shakyamuni Boeddha, en verspreidde zich voornamelijk in Azië. Het stoïcisme is ontstaan in de vierde eeuw voor Christus, in het oude Griekenland, met als grondlegger de filosoof Zeno van Citium. Hoewel beide tradities een andere culturele achtergrond hebben zijn er toch enkele opvallende overeenkomsten te vinden. Lees verder om erachter te komen wat deze overeenkomsten zijn.

1. Ethiek en deugd

Zowel het boeddhisme als het stoïcisme leggen sterk de nadruk op ethiek en deugdzaamheid. Beide tradities benadrukken het belang van moreel juist handelen en het ontwikkelen van deugden zoals compassie, mededogen, eerlijkheid en zelfbeheersing.
In het boeddhisme worden deze deugden vaak omschreven als de paramita’s, oftewel de zes perfecties: geven, ethiek, geduld, enthousiasme, concentratie en wijsheid. In het stoïcisme worden deugden beschreven als de belangrijkste kenmerken van een wijs persoon, zoals rechtvaardigheid, moed, matigheid en wijsheid.

2. Leven in het moment

Een andere overeenkomst tussen het boeddhisme en het stoïcisme is het belang dat wordt gehecht aan het leven in het moment. Beide tradities benadrukken het belang van bewustzijn en mindfulness, en stellen dat het leven alleen in het heden kan worden geleefd.

In het boeddhisme wordt dit concept beschreven als het beoefenen van meditatie, waarbij men zich richt op het ontwikkelen van bewustzijn en inzicht in het heden. In het stoïcisme wordt dit concept beschreven als het accepteren van de huidige situatie en het vinden van innerlijke rust door middel van filosofische reflectie en contemplatie.

3. Zelfbeheersing

Een derde overeenkomst tussen het boeddhisme en het stoïcisme is het belang dat wordt gehecht aan zelfbeheersing. Beide tradities stellen dat het ontwikkelen van zelfbeheersing essentieel is voor het bereiken van innerlijke rust en geluk.
In het boeddhisme wordt zelfbeheersing vaak beschreven als het ontwikkelen van de juiste houding ten opzichte van het leven en het beheersen van de geest om te voorkomen dat deze wordt overweldigd door emoties en verlangens. In het stoïcisme wordt zelfbeheersing beschreven als het vermogen om rationeel te blijven in elke situatie en te handelen in overeenstemming met deugden zoals rechtvaardigheid en moed.

4. Niet-gehechtheid / onthechting

Een vierde overeenkomst tussen het boeddhisme en het stoïcisme is het belang dat wordt gehecht aan niet-gehechtheid. Beide tradities stellen dat het loslaten van verlangens en begeerten essentieel is voor het bereiken van innerlijke rust en geluk.
In het boeddhisme wordt dit concept beschreven als het beoefenen van niet-gehechtheid, waarbij men leert om zich los te maken van verlangens en emoties die lijden veroorzaken. Onthechting is eveneens een belangrijk concept in het stoïcisme. Ook daarin verwijst onthechting naar het loslaten van verlangens en emoties die ons lijden bezorgen. Door onthechting te beoefenen, worden we minder afhankelijk van externe omstandigheden en leren we te leven in overeenstemming met de natuur. Dit betekent niet dat we emotieloos moeten zijn, maar eerder dat we onze emoties moeten beheersen en er niet door laten beheersen. Door onthechting te beoefenen, streven stoïcijnen naar innerlijke rust en geluk, ongeacht de omstandigheden waarin ze zich bevinden.

Deze 6 overeenkomsten zijn voor beide filosofische tradities zeer essentiële punten van het gedachtengoed. De betekenissen ervan kunnen dan ook voor veel mensen veel waarde hebben. Zowel in het boeddhisme als in het stoïcisme is het streven naar innerlijke rust en geluk het belangrijkste levensdoel. Op welke wijze probeer jij een van deze vier kernpunten in de praktijk te beoefenen?